ចុក ឆ្អល់ នៅក្នុងពោះផ្នែកខាងលើ ជួនឈឺខ្លាំង ជួនឈឺតិច ញយទៅៗ ដែលអាចផ្តល់ជាការរំខានយ៉ាងខ្លាំង។ តើនេះជាសញ្ញារោគនៃការឈឺក្រពះ រលាកក្រពះទេដឹង ?! តើហេតុអ្វីបានមានករណីរលាកក្រពះកើតឡើង ? តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចអាចបញ្ចៀសវាបាន ? និងត្រូវព្យាបាលដោយវិធីណា ? សូមស្តាប់បទសម្ភាសន៍របស់អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត គី វុត្ថា គ្រូពេទ្យឯកទេសជំងឺថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន នៅមន្ទីពេទ្យកាល់ម៉ែត្រក្រុងភ្នំពេញ
ជំងឺក្រពះមានច្រើន តែជំងឺដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺជំងឺខ្សោយក្រពះ រលាកក្រពះ ដំបៅក្រពះ និង ជំងឺច្រាលទឹកអាស៊ីតឡើងលើ។
១- មូលហេតុនៃការបង្កជំងឺរលាកក្រពះ
អ្នកវេជ្ជសាស្ត្របានស្គាល់ជំងឺរលាកក្រពះ តាំងពីឆ្នាំ នៅឆ្នាំ១៧២៨ ដោយវេជ្ជបណ្ឌិត ម្នាក់ ដែលបានសង្កេតឃើញថា ដុំសាច់ដែលយកវិភាគ មានបាត់បង់និងខូចខាតកោសិកាក្រពះ។ ហើយកោសិការខូចខាតនោះ មានការលូតលាស់មកវិញ ទើបបង្កើតជាពាក្យថារលាកក្រពះឡើង។
នៅឆ្នាំ១៩៨២ ជំងឺរលាកក្រពះមានការវិវឌ្ឍន៍ច្រើន ! អ្នកប្រាជ្ញមួយទៀត បានរកឃើញមេរោគម្យ៉ាងដែលបង្កឱ្យមានជំងឺរលាកក្រពះ និងដំបៅក្រពះ ឈ្មោះថា អេលីកូបាក់ទែ ពីឡូរី Helicobacter Pylori។ ចាប់ពីពេលនោះមក មានការសិក្សាស៊ីជម្រៅជាច្រើនទាក់ទងនឹងជំងឺរលាកក្រពះ ដោយអាចចែកជំងឺនេះជាច្រើនប្រភេទដូចជា ៖ ជំងឹរលាកក្រពះ បង្កឡើងបាក់តេរី ជំងឺរលាកក្រពះដោយសារការច្រាលទឹកក្រពះឡើងមកលើ ដោយសារការទទួលទានថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ដោយសារចំណីអាហារ ដោយសារមេរោគរបេង និងអាចដោយសារពពួកវីរ៉ុស លើបុគ្គលដែលមានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនចុះខ្សោយ។ ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃមួយចំនួន ដូចជាជំងឺក្រូន ជំងឺសាក់កូអ៊ុយដូ និងការស្ទះសរសៃឈាម ព្រមទាំងពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតពពួកព្រូនមួយចំនួន ក៏អាចជាភ្នាក់ងារបង្កឱ្យមានជំងឺរលាកក្រពះដែរ។
៣- តើជំងឺរលាកក្រពះមានរោគសញ្ញាយ៉ាងណាដែរ ?
រោគសញ្ញានៃជំងឺរលាកក្រពះមានលក្ខណៈស្រដៀង និងប្រហាក់ប្រហែលនឹងជំងឺខ្សោយ ឬដំបៅក្រពះដែរ ៖ ចុក ឆ្អល់ នៅក្នុងពោះ ត្រង់ផ្នែកខាងលើជិតចុងដង្ហើម ទទួលទានអាហារឆាប់ឆ្អែត មានអាការៈតឹងឆ្អល់ក្នុងពោះពិបាកទ្រាំ។ ក្រៅពីនេះគេសង្កេតមានរោគសញ្ញាបន្ទាប់បន្សំមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចជា គេងមិនលក់ មានបញ្ហាថប់បារម្ភច្រើន ។ល។ មានការថតឆ្លុះទេ ទើបអាចកំណត់បានយ៉ាងច្បាស់លាស់ ថាតើអ្នកជំងឺមានរោគរលាក ឬក៏ដំបៅក្រពះ។
បន្ទាប់ពីបានសួរនាំប្រវត្តិអ្នកជំងឺ និងតាមរយៈរោគសញ្ញាស្តែងឡើង គ្រូពេទ្យអាចតម្រូវឱ្យអ្នកជំងឺទៅថតឆ្លុះក្រពះ Endoscopie ដើម្បីដឹងថាតើមានបញ្ហាអ្វីកើតនៅឡើងនៅសាច់ភ្នាសក្រពះ។ បើចាំបាច់ គេអាចកាត់ច្រិបសាច់ក្រពះយកវិភាគបន្ថែមទៀត ដើម្បីបានយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់។
៤- រលាកក្រពះនិងស្ត្រេស
ស្ត្រេសជាបញ្ហាមួយដែលអាចនាំមានជំងឺក្រពះ និងដែលពិបាកធ្វើការព្យាបាលណាស់។ នៅក្នុងខួរក្បាលមនុស្សមានប្រព័ន្ធពីរ មួយបញ្ជាដោយស្វ័យប្រវត្តិ និងប្រព័ន្ធមួយទៀតត្រូវការការបញ្ជាពីខួរក្បាល ដូចជាបញ្ជាដៃកាន់ប៊ិច សរសេរ ជាដើម។ ប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិ ដែលមានដូចជា ចលនាបេះដូង ការដកដង្ហើម ចលនារបស់ក្រពះពោះវៀន ត្រូវចាប់ដំណើរការដោយខ្លួនឯង ដោយមិនបាច់បញ្ជាទេ។ ឧទាហរណ៍ ពេលទទួលអាហារចូលទៅ ក្រពះត្រូវកិនជាស្វ័យប្រវត្តិ ប៉ុន្តែពេលយើងមានស្ត្រេសច្រើន នៅប្រើខួរក្បាលហួសកំណត់រហូតមិនអាចផ្ចង់អារម្មណ៍បាន ទើបអាចនាំឱ្យប្រព័ន្ធបញ្ជាស្វ័យប្រវត្តិធ្វើការខុសប្រក្រតី ដែលនាំឱ្យស្តែងចេញជារោគសញ្ញា។ រោគសញ្ញាភាគច្រើន ចេញនៅលើក្រពះ ពោះវៀន ហេតុដូច្នេះហើយបានជាសង្កេតឃើញអ្នកជំងឺ មានអារម្មណ៍ ចុក ឆ្អល់ ចេញទឹកមាត់ ឆាប់ហេវ ជួនកាលអមដោយអាការៈក្អួត ចង្អោរ។
៥- វិធីការពារ ជំងឺរលាកក្រពះ
សូមទទួលទានអាហារឱ្យទៀងទាត់ពេលវេលា
ទទួលទានអាហារសុខភាព
កុំបរិភោគសុរា បារី
សូមប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការប្រើប្រាស់ថ្នាំ ពពួកថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់
សូមរក្សាអនាម័យ លាងចំណីអាហារបន្លែផ្លែឈើ ដើម្បីបញ្ចៀសការចម្លងមេរោគអេលីកូបាក់ទេពីឡូរី
គេមិនអាចបង្ការជំងឺរលាកក្រពះដែលបង្កឡើងដោយការច្រាលឡើងទឹកអាស៊ីត និងជំងឺក្រពះដែលបង្កឡើងដោយជំងឺរ៉ាំរៃមួយចំនួនផ្សេងទៀតឡើយ
៦- ជំងឺរលាកក្រពះអាចរាលដាលទៅជាដំបៅ និងមហារីកដែរឬទេ ?
គួរតែធ្វើការព្យាបាលជំងឺរលាកឱ្យបានល្អ តាំងពីដំណាក់កាលដំបូង ជាពិសេសជំងឺរលាកក្រពះដែលបណ្តាលមកពីមេរោគ អេលីកូបាក់ទេ ពីឡូរី។ ការបណ្តែតបណ្តោយយូរទៅៗ អាចនឹងធ្វើឱ្យមេរោគវិវឌ្ឍន៍ ទៅបំផ្លាញស្រទាប់កោសិកាខាងលើរបស់ក្រពះ ដែលជាកត្តានាំឱ្យធ្លាក់ខ្លួនទៅជាមានដំបៅក្រពះ និងមហារីកក្រពះ ក្នុងរយៈពេលយូរ៕
ដោយ៖អៀង សុខម៉ិញ
